Selectief horen in je relaties — hoe je filters rust én echte verbinding in de weg staan

Echt luisteren is iets anders dan wachten tot jij weer aan de beurt bent. Vaak hoor je vooral wat past bij jouw oude verhalen en overtuigingen, en mis je wat de ander werkelijk probeert te zeggen. Door je aannames, spanning en verdedigingsreflexen serieus te nemen, verschuif je van selectief horen naar luisteren met je hele lijf — precies daar ontstaat meer rust, eerlijkheid en echte verbinding.

Drie vragen om even bij stil te staan

• Waar in je lichaam merk je dat je niet meer echt luistert, maar jezelf aan het verdedigen bent? → Vaak voel je dan spanning in je borst, kaken of buik, alsof je systeem zich schrap zet.
• Welke gedachte duikt bij jou steeds op zodra iemand iets zegt wat je raakt of confronteert? → Die terugkerende zin laat zien welk oud verhaal nog bepaalt wat jij wel en niet kunt horen.
• Welke concrete keuze kun je vandaag maken om in één gesprek minder snel te reageren en één vraag extra te stellen? → Daarmee oefen je direct om je gelijk even los te laten en ruimte te maken voor echte verbinding.

Echt luisteren of selectief horen — hoe jouw filters bepalen wat je wérkelijk raakt

Er zijn momenten waarop je denkt dat je goed luistert, terwijl je vooral wacht tot jij weer aan de beurt bent. De woorden van de ander komen wel binnen, maar ondertussen ben je al bezig met jouw verhaal, jouw uitleg, jouw gelijk. Dat voelt vertrouwd en veilig, maar juist daar verlies je iets belangrijks: echte verbinding.

Echt luisteren vraagt iets anders. Je laat je eigen aannames zakken, je hoeft niet meteen te reageren, en je bent bereid geraakt te worden door wat de ander zegt — ook als het schuurt. Dan verandert de sfeer. Gesprekken worden rustiger, eerlijker, voller.

Écht luisteren begint wanneer je bereid bent om je eigen verhaal even los te laten.

Selectief horen — hoe je langs echte verbinding luistert

Selectief luisteren is alsof je door een sleutelgat naar een kamer kijkt. Je ziet een beperkte strook van wat er gebeurt. Alles wat daarbuiten valt, neem je niet waar, hoe hard de ander ook probeert iets anders te laten zien.

Zo gaat het ook in gesprekken. Iemand deelt iets met jou, maar jouw systeem pikt vooral op wat past in jouw bestaande verhaal: wat jouw overtuigingen bevestigt, jouw angst aanwakkert of een oude pijn raakt. De rest verdwijnt vaak geruisloos naar de achtergrond.

Voorbeeld: Je partner zegt: "Ik mis je de laatste tijd een beetje." Wat hij feitelijk zegt, is: ik verlang naar meer verbinding met jou. Maar wat jij misschien hoort, is: ik doe het niet goed of ik schiet tekort. Voor je het weet, recht je je rug en ga je in de verdediging:

Je hoort jezelf misschien zeggen: "Ik doe toch echt mijn best… je ziet niet eens hoeveel ik allemaal regel."

Je reageert dan niet op zijn gevoel, maar op jouw eigen vertaling. Je hoort niet wat hij zegt, je hoort wat je al jaren over jezelf gelooft.

"Selectief horen laat je gelijk houden, maar het kost je vaak precies waar je naar verlangt: verbinding."

💡 Wanneer merk jij dat je vooral luistert om jezelf te verdedigen, in plaats van om de ander echt te begrijpen?

Wat je systeem doet als het spannend wordt — en waarom dat zoveel onrust geeft

Ons systeem houdt van voorspelbaarheid. Het zoekt voortdurend naar bevestiging: klopt dit met wat ik al denk, voel of vrees? Alles wat te veel afwijkt, voelt onrustig. Dus zodra een gesprek onrust of spanning oproept, begint er van alles in jou te schuiven en te filteren.

Dat gaat razendsnel en meestal onbewust.

Voorbeeld: Een collega zegt rustig: "Ik vond je mail wat kortaf." Feitelijk zegt hij iets over hoe jouw woorden bij hem binnenkwamen. Maar in jou gaat een ander spoor lopen: Zie je wel, ik doe het nooit goed. Ze vinden me te direct. Als ik me niet verdedig, lig ik eruit. Voor je het weet, hoor je jezelf harder praten dan nodig is, met een toon die net te scherp is.

Je luisterde niet meer naar hem, maar naar het koor van oude stemmen in je eigen hoofd. Je systeem had één doel: de spanning in jou verminderen, door het verhaal zo te draaien dat jij je weer iets veiliger voelt.

"Je luistert minder naar de ander dan je denkt — vaak luister je vooral naar oude verhalen over jezelf."

💡 Welke zin in jouw hoofd klinkt vaak meteen op zodra iemand iets zegt wat je raakt of confronteert?

Je lichaam voelt eerder dan je hoofd wanneer je ophoudt met luisteren

Je lichaam loopt meestal een paar stappen voor op je gedachten. Nog voordat je bewust kunt denken: ik schiet in de verdediging, heeft je lijf het al gemerkt.

Typische signalen dat je niet meer luistert maar jezelf beschermt, zijn bijvoorbeeld gespannen schouders, een klem in je kaak, druk op je borst, een knoop in je buik of een ademhaling die hoger en sneller wordt. Ook ongeduld — die innerlijke stem die fluistert schiet op, kom tot de punt — is vaak een signaal dat je het spannend begint te vinden.

Voorbeeld: Je zit met een vriend aan tafel en hij zegt: "Ik voel me soms niet helemaal mezelf bij jou." Terwijl hij dat zegt, merk je dat je hartslag omhoog gaat, je schouders zich aanspannen en er warmte naar je wangen stijgt. Nog voor je het doorhebt, hoor je jezelf zeggen:

"Hoe bedoel je dat? Ik ben toch altijd mezelf? Jij doet ook niet altijd makkelijk hoor."

Je lichaam gaf je al een seintje: hier gebeurt iets. In plaats van daarbij te blijven, ging je er tegenin. Je hoorde zijn ervaring niet meer, je probeerde de onrust in jezelf te dempen.

"Je lichaam vertelt je precies wanneer je stopt met luisteren — als je bereid bent om het serieus te nemen."

💡 Waar in jouw lichaam voel jij als eerste dat je uit het luisteren schiet en in verdedigen, uitleggen of overtuigen terechtkomt?

Wil je stiller leren luisteren naar wat jouw lichaam en innerlijke stem je te vertellen hebben? Lees dan ook: In stilte voer je de mooiste en beste gesprekken met jezelf.

Gelijk of verbinding — wat je diep vanbinnen probeert te beschermen

In gesprekken kiezen mensen regelmatig voor gelijk hebben in plaats van voor verbinding. Je luistert dan niet meer om te voelen wat er bij de ander speelt, maar om je eigen standpunt overeind te houden.

Je gaat argumenten zoeken, voorbeelden erbij halen, redeneringen bouwen. Op papier is het soms allemaal logisch, maar in de onderstroom gebeurt er iets anders: de ander voelt zich minder gezien, en jij voelt je uiteindelijk ook niet echt begrepen.

Voorbeeld: Een vriend zegt: "Laatst, toen ik je belde, had ik het gevoel dat je er niet echt bij was." Als je in verbinding blijft, zou je kunnen antwoorden:

"Ai, dat is niet fijn om te horen. Vertel eens, hoe voelde dat voor jou?"

Maar als je voor gelijk kiest, ga je in je hoofd de hele dag af, verzamel je argumenten en hoor je jezelf zeggen:

"Ja maar jij zat de week ervoor zelf half in je mail. Dat was óók niet echt aanwezig."

Je wint misschien de discussie, maar je raakt elkaar kwijt.

"Je kunt gelijk krijgen en toch verliezen wat je het liefst wilt: het gevoel dat jullie elkaar echt zien."

💡 In welke terugkerende situatie merk jij dat je automatisch kiest voor uitleg of gelijk — en later voelt: dit heeft ons niet dichter bij elkaar gebracht?

Invullen in plaats van vragen — hoe aannames spanning in je contact brengen

We houden niet van open eindes. Zodra iets onduidelijk is, gaan we de  lege plekken vullen. Een kort appje, een neutrale toon, een stilte in een gesprek — en er ontstaat in jou een heel verhaal.

Voorbeeld: Je krijgt een bericht: "Kunnen we morgen even praten?" Verder niets. Geen emoji, geen toelichting.

Je brein begint meteen te draaien. Ik heb iets fout gedaan. Er is gedoe. Er komt kritiek. Tegen de tijd dat het gesprek plaatsvindt, is je lichaam al in de spanning geschoten. Je hoort geen praktische vraag meer, je hoort een dreiging.

Hier laten aannames hun effect zien. Ze kleuren wat je hoort, verengen het gesprek tot jouw angst of verwachting, en maken dat je reageert op een voorstelling in je hoofd in plaats van op wat er feitelijk gebeurt.

"Hoe meer je invult, hoe minder je werkelijk hoort."

De beweging naar echt luisteren begint niet bij jezelf streng toespreken, maar bij opmerken wat je allemaal invult — en dat niet meteen als waarheid aannemen. Je mag twijfelen, je mag vragen stellen, je mag zeggen: "Ik merk dat ik van alles invul, kun je me vertellen hoe je het bedoelt?"

💡 Wat zou er veranderen als je in één gesprek per dag je invulling laat liggen en één vraag extra stelt zodra je iets niet zeker weet?

De worsteling: je weet het wel, maar je doet het niet — en hoe mildheid helpt

De meeste mensen herkennen het patroon. Je wéét dat je beter wilt luisteren. Je neemt je voor om minder te onderbreken, meer aanwezig te zijn en niet direct met oplossingen te komen. En toch merk je dat je in de praktijk terugvalt in oude reflexen.

Voorbeeld: Je besluit: Vanavond, als mijn partner thuiskomt met zijn verhaal, ga ik gewoon luisteren.

Hij begint over een lastige situatie op zijn werk, en voordat je het in de gaten hebt, hoor je jezelf zeggen:

"Je moet gewoon duidelijker zijn." "Laat je niet zo gek maken." "Als ik jou was, zou ik het zó aanpakken."

Later denk je: Ik had gewoon even naast hem willen zitten en luisteren. Waarom schiet ik toch steeds in oplossingen?

Dit is geen bewijs dat je het niet kunt. Het laat zien hoe diep je oude overtuigingen zitten: dat je nuttig moet zijn, dat je sterk moet zijn, dat je het anders niet goed doet. Die stemmen hebben je lang geholpen, maar nu staan ze in de weg.

"Echt luisteren is geen talent dat je óf hebt óf niet — het is een vaardigheid die je oefent, midden in je eigen imperfectie."

💡 Op welk terugkerend moment in jouw week schuift echt luisteren het makkelijkst naar de achtergrond achter ‘moeten’ en ‘oplossen’?

Wat kinderen ons laten voelen over echt gehoord worden

Kinderen hoeven geen theorie over luisteren. Ze voelen haarfijn of je er echt bij bent of met een half oor meeluistert.

Je ziet het in hun lijf. Ze worden drukker, luidruchtiger of juist stiller als jij er niet echt bent. En ze ontspannen zodra je je aandacht verlegt naar wat er in hen leeft.

Voorbeeld: Je kind komt uit school en begint vol vuur te vertellen. Terwijl hij praat, zit jij met je telefoon in je hand. Je knikt wel, mompelt "ja" of "oh?", maar je ogen dwalen steeds terug naar het scherm.

Na een tijdje gaat hij lopen klieren, of hij trekt zich terug en zegt: "Laat maar." Niet omdat hij lastig is, maar omdat hij ergens voelt: je hoort me niet echt.

En andersom. Je legt je telefoon weg, draait je lichaam naar hem toe en zegt: "Vertel maar, ik ben bij je." Je hoeft niets op te lossen, geen groot gesprek te voeren. Alleen aanwezig te zijn.

Jaren later weet hij misschien de details van het verhaal niet meer, maar hij herinnert zich wél hoe het voelde:

• Ik mocht praten.
• Er was iemand die echt luisterde.

"Gehoord worden is niet: veel aandacht krijgen, maar voelen dat iemand erbij blijft als jij iets deelt."

💡 Welke momenten uit jouw jeugd herinner jij je nog omdat iemand echt naar je luisterde — en wat deed dat met jou?

Wil je verder voelen hoe echte interesse eruitziet in gewone gesprekken, zonder jezelf kwijt te raken? Lees dan ook: Echte Interesse Tonen: Openstaan voor de Ander.

Luisteren als vorm van loslaten — ruimte maken voor echte verbinding

Misschien is luisteren veel meer loslaten dan we meestal denken.

Je laat je behoefte los om meteen iets te repareren. Je laat het verlangen los om gelijk te krijgen. Je laat de neiging los om jouw verhaal in het midden van het gesprek te zetten. Daardoor ontstaat ruimte om de ander daadwerkelijk te ontmoeten.

Voorbeeld: Iemand zegt tegen je: "Ik voel afstand tussen ons."

In jou schiet van alles in beweging. Oude verhalen klinken op de achtergrond: Zie je wel, ik ben niet goed genoeg. Dit gaat mis. Straks raak ik hem kwijt.

Je zou kunnen reageren met uitleg, argumenten of tegenvoorbeelden. Maar je ademt, voelt je voeten op de grond en merkt waar de spanning in je lichaam zit. En dan zeg je:

Je zegt: "Dit komt binnen. Dank je dat je het zegt. Kun je me vertellen hoe het voor jou voelt?"

Het gesprek wordt misschien rauwer en eerlijker dan je gewend bent. Er vallen stiltes, er verschijnt misschien een traan. Er wordt niet per se iets opgelost, maar er komt wel iets in beweging. Juist omdat jij je verhaal niet ertussen hebt gezet.

"Loslaten in luisteren betekent niet dat je jezelf verliest — het betekent dat je je oude verhaal niet meer tussen jou en de ander laat instaan."

💡 Wat zou er veranderen in jouw relaties als je één keer per dag je uitleg of je gelijk uitstelt, en in plaats daarvan één vraag extra stelt?

Kleine keuzes die je manier van luisteren veranderen — stapjes richting meer rust en echtheid

Je hoeft je leven niet om te gooien om anders te luisteren. Het begint met bescheiden verschuivingen die je steeds opnieuw oefent, midden in je gewone dagen.

• Kies voor aanwezigheid
  Neem je voor om minstens één gesprek per dag te voeren waarin je er echt bij bent. Je legt je telefoon weg, draait je lijf naar de ander toe en voelt je voeten op de grond. In jezelf zeg je: deze minuten ben ik hier.
• Vraag vaker dan je invult
  Merk je dat je gedachten al een verhaal construeren? Sta jezelf toe om het even niet te weten. Vraag: "Hoe bedoel je dat?", "Wat raakt je daarin?" of "Wat heb je nu het meest nodig?" Je haalt je aannames uit het midden en maakt plaats voor wat er werkelijk speelt.
• Neem je lichaam serieus
  Voel je spanning opkomen? Zie het niet als bewijs dat het gesprek misgaat, maar als signaal dat er iets wezenlijks gebeurt. Adem rustig uit, voel waar de spanning zit en, als het past, benoem het: "Dit raakt me, ik merk dat ik even moet slikken."
• Herken je oude verhalen
  Je hoeft ze niet meteen los te laten. Het begint met herkennen: "O ja, hier is die oude stem weer die zegt dat ik niet goed genoeg ben" of "Hier komt mijn neiging om alles op te lossen". Door het te zien, hoeft het je minder te sturen.
• Bewaar ook jouw grens
  Echt luisteren betekent niet dat je jezelf vergeet. Als het te veel wordt, mag je aangeven wat je nodig hebt: "Ik wil er graag voor je zijn, maar ik merk dat ik nu volloop. Kunnen we dit straks vervolgen?" Dat is óók eerlijk luisteren — naar jezelf én naar de ander.

💡 Welke ene keuze wil jij deze week uitproberen om met meer rust en echtheid te luisteren?

Wil je verder onderzoeken hoe je in je volle dagen ruimte kunt maken voor dit soort echte gesprekken? Lees dan ook: Waarom je tijd mag maken voor echte gesprekken.

Conclusie: Van selectief horen naar echt luisteren — waar verbinding weer kan landen

Als je terugkijkt op de gesprekken die je hebben gevormd, denk je zelden aan de keren dat je het perfecte antwoord klaar had. Je denkt aan de momenten waarop iemand er echt bij was. Of aan de keren dat jij dat voor iemand anders kon zijn.

Selectief horen houdt je vast in oude verhalen. Je luistert dan door een sleutelgat: veilig, maar beperkt. Je ziet vooral wat je al kent en mist wat er nu daadwerkelijk gebeurt. De ander voelt zich minder gezien, en jij zelf uiteindelijk ook.

Echt luisteren vraagt moed.

Moed om je aannames even te parkeren. Moed om de spanning in je lijf toe te laten. Moed om je eigen verhaal iets naar de achtergrond te laten zakken, zodat je de ander kunt ontmoeten waar hij of zij werkelijk is.

Je hoeft dat niet perfect te doen. Iedere keer dat je even stopt, ademt, voelt en dan pas reageert, verschuift er iets — in jou, in de ander en in de verbinding tussen jullie.

Vrijheid begint niet bij méér doen, maar bij minder vasthouden.  

Begin met loslaten, stap voor stap →

"Echt luisteren is een zachte vorm van loslaten: je laat je behoefte aan controle zakken, zodat er ruimte ontstaat voor wat er werkelijk gezegd wil worden."

En precies daar, in die ruimte, ontstaat de verbinding waar je naar verlangt — met de ander, en net zo goed met jezelf.

Ontdek meer...

Hier zijn enkele andere artikelen die je verder kunnen begeleiden op je reis naar betere luistervaardigheden, open communicatie en empathie:

• De Kracht van Dialoog: Hoe Open Communicatie Relaties Versterkt
  Ondersteund door wetenschappelijke inzichten: leer hoe effectieve communicatie helpt om diepere verbindingen te creëren en conflicten te voorkomen.
• Aannames in Opvoeding en Kindontwikkeling
  Wetenschappelijk onderbouwd: begrijp hoe aannames in de opvoeding het gedrag en de ontwikkeling van kinderen beïnvloeden, en hoe je hier bewust mee om kunt gaan.

Veelgestelde vragen over echt luisteren en selectief horen

Hoe herken ik dat ik selectief hoor in plaats van echt luister? Je merkt het meestal aan je reacties: je gaat uitleggen, verdedigen of in je hoofd ‘reageren’ terwijl de ander nog praat. Ook als je vooral hoort wat jouw oude overtuigingen bevestigt ("zie je wel, ik doe het niet goed"), is dat een signaal. Echt luisteren voelt rustiger in je lijf en laat ruimte voor de beleving van de ander.

Wat kan ik doen als ik tijdens een gesprek merk dat ik in de verdediging schiet? Begin bij je lichaam: merk de spanning op, haal rustig adem en zeg innerlijk even “pauze”. Je hoeft niet direct te reageren; je mag zeggen: "Dit raakt me, ik wil je graag goed begrijpen — kun je nog iets meer vertellen?" Vanuit die vertraging kan je antwoord milder en eerlijker worden.

Waarom blijf ik aannames maken, zelfs als ik weet dat ze niet kloppen? Aannames geven je systeem een gevoel van schijnveiligheid: je hebt tenminste een verhaal, ook al is het niet waar. Het zijn oude patronen die ooit bescherming boden en daarom hardnekkig zijn. Door ze te herkennen en hardop te bevragen ("ik merk dat ik iets invul, klopt dat?"), verliezen ze langzaam hun grip.

Hoe kan ik beter luisteren naar mijn lichaam in gesprekken? Zie je lichaam als eerste signaalgever in plaats van als stoorzender. Let op kleine veranderingen: ademhaling, spanning in schouders, een knoop in je buik, ongeduld. Als je die opmerkt en even niets doet, ontstaat er ruimte om te kiezen hoe je wilt reageren in plaats van automatisch te schieten.

Wat kan ik doen als de ander niet écht naar mij lijkt te luisteren? Blijf eerst bij jezelf: spreek rustig uit wat je nodig hebt, bijvoorbeeld: "Mag ik even mijn zin afmaken? Dit is belangrijk voor me." Je kunt ook aangeven hoe het voor je voelt zonder de ander aan te vallen: "Ik heb het gevoel dat je me nu niet goed hoort, en dat maakt dat ik me terugtrek." Soms is de meest liefdevolle keuze om het gesprek later te vervolgen, wanneer er wel ruimte is.

Wekelijks een helder moment van rust en richting.

Ontvang wekelijks inspiratie over loslaten, innerlijke vrijheid en persoonlijke groei — rustig, zuiver en rechtstreeks in je mailbox. Afmelden kan op elk moment

Groet,

Gerrit

Veelgestelde vragen over Jij en Jezelf

Waarom is stilstaan bij mezelf zo belangrijk?

Omdat je in de stilte pas echt kunt horen wat er in je leeft. Stilstaan helpt je te voelen wat je nodig hebt, wat je belemmert, en wat jou vooruit helpt.

Wat levert zelfreflectie mij op?

Het brengt helderheid. Je krijgt zicht op je patronen, overtuigingen en gevoelens. Dat geeft ruimte om keuzes te maken die écht bij jou passen.

Hoe weet ik of ik te veel leef op de automatische piloot?

Als je geleefd wordt door wat moet, of weinig voelt wat je zélf wilt, dan is de kans groot dat je jezelf even bent kwijtgeraakt. Terugkeren begint met bewust worden.

Hoe breng ik meer rust en vertrouwen in mijn leven?

Door regelmatig stil te staan, eerlijk te voelen en los te laten wat je niet meer dient. Gebruik de 3 vragen om los te laten en kom thuis bij jezelf.