Hoe vermijden je keuzes verkleint — en hoe verlangen je weer opent

Negatieve motivatie ontstaat wanneer je vooral probeert te vermijden wat je vreest, waardoor keuzes kleiner, zwaarder en gespannener worden. Door het onderliggende verlangen te herkennen en te erkennen, ontstaat ruimte om te kiezen vanuit rust en innerlijke richting. Zo verschuif je van vasthouden uit angst naar loslaten vanuit vertrouwen.

Drie vragen om even bij stil te staan

• Wat merk je in je lichaam wanneer je iets probeert te vermijden? → Vaak een subtiele verstrakking of een adem die stokt.
• Welke gedachte houdt je vast in voorzichtigheid? → Meestal een oude overtuiging die veiligheid belangrijker maakt dan waarheid.
• Welke kleine keuze kun je vandaag maken die meer vanuit verlangen komt dan vanuit vermijding? → Een stap die ruimte opent, al is hij nog zo klein.

Waarom negatieve motivatie jouw keuzes stiekem stuurt

Soms begint het al bij het opstaan. Je voelt een lichte spanning over de dag die komt, maar je duwt het weg en gaat door. Niet omdat het moet, maar omdat je gewend bent jezelf te beschermen. Het is die zachte neiging om eerst te bedenken wat er mis kan gaan, voordat je voelt wat je eigenlijk wilt.

In dat soort momenten zie je hoe negatieve motivatie zich opbouwt — niet als keuze, maar als gewoonte die klein maakt.

Stel je voor: je krijgt een uitnodiging voor een borrel met collega’s. Je voelt dat je eigenlijk wilt gaan, maar je zegt toch af omdat je bang bent dat je niets zinnigs te zeggen hebt. Of je stelt een telefoontje uit, niet omdat het lastig is, maar omdat je bang bent dat de ander misschien iets vindt van jouw antwoord.

Herkenbaar? Dit zijn precies de momenten waarop negatieve motivatie zacht maar dwingend meespeelt.

Het zit vaak in dit soort kleine momenten — ogenschijnlijk onbelangrijk, maar veelzeggend.

Een paar micro-voorbeelden die vaak voorkomen:

• Je opent je mailbox en ziet een onderwerpregel die spannend voelt — je klikt ‘m later wel.
• Je stelt het gesprek met een collega uit omdat je bang bent dat je het verkeerd uitlegt.
• Je checkt voor de zekerheid nóg eens of je deur wel op slot zit, niet omdat je twijfelt, maar omdat je geen gedoe wilt voelen. waarop negatieve motivatie zacht maar dwingend meespeelt.

Negatieve motivatie begint zelden met grote gebaren. Het ontstaat vaak in kleine, alledaagse momenten waarin je iets probeert te voorkomen: een fout, een afwijzing, spanning, teleurstelling. Het voelt verstandig, bijna logisch, om risico’s te vermijden. Maar ongemerkt ga je niet meer bewegen vanuit wat je wíl — je beweegt vooral vanuit wat je vreest.

Langzaam verschuift de aandacht. Niet naar verlangen, maar naar beheersen. Niet naar richting, maar naar voorkomen.

We noemen het voorzichtigheid, maar meestal is het iets anders: spanning die een weg zoekt.

“Wat je probeert te voorkomen, stuurt uiteindelijk je keuzes.”

En precies daar ontstaat stilte — het moment waarop je ziet hoe klein je wereld kan worden wanneer je vooral bezig bent met vermijden.

Het verborgen verlangen dat negatieve motivatie voedt

Als je goed kijkt, zie je dat vermijding bijna nooit gaat over de situatie zelf. Het gaat over contact. Over erkenning. Over rust. Over gezien worden zonder dat je hoeft te presteren. Dat verlangen zit dichtbij — dichter dan je denken wil doen geloven.

En juist daarom voelt het zo kwetsbaar om het toe te geven. Het vraagt zachtheid, geen bewijs.

Kijk eens naar dit voorbeeld: je partner vraagt hoe het met je gaat, maar je zegt “goed” terwijl je eigenlijk moe bent. Niet omdat je wilt liegen, maar omdat je bang bent lastig te zijn. Onder die vermijding zit een verlangen naar begrip.

Juist in dit soort momenten zie je hoe zacht vasthouden werkt.

Nog zo’n alledaags moment: Je wilt eigenlijk aangeven dat je ruimte nodig hebt, maar je glimlacht en gaat door — omdat je bang bent iemand teleur te stellen. — maar dat verlangen spreek je niet uit. Onder elke vorm van negatieve motivatie leeft een verlangen dat niet benoemd wordt. Een verlangen naar rust. Naar gezien worden. Naar ergens bij horen. Naar vrij kunnen ademen. Naar vertrouwen.

Maar omdat dat verlangen kwetsbaar voelt, verschuilen we het achter controle. Het lijkt veiliger om te sturen op wat je níét wilt, dan eerlijk toe te geven waar je eigenlijk naar verlangt.

“Als ik het maar goed doe, voel ik me veilig.”

Negatieve motivatie is dus nooit alleen angst — het is een verlangen dat geen ruimte krijgt. Door dat verlangen te erkennen, versoepelt iets vanbinnen. Het systeem hoeft niet meer te vechten. Er komt adem.

Loslaten begint hier: bij het zien van wat onder de spanning verborgen ligt.

Lees in De Keuze Wijzer hoe eenvoudige wijsheden en levenslessen je helpen om bewust te kiezen, in beweging te komen en het leven met meer vertrouwen en speelsheid tegemoet te gaan. Ontdek hoe deze inzichten je inspireren om nieuwe verhalen en ervaringen te verzamelen.

Hoe een streng zelfbeeld negatieve motivatie versterkt

Die innerlijke stem, die ooit misschien nodig was om je staande te houden, praat nog steeds alsof je in een onveilige wereld leeft. Hij fluistert dat je pas rustig mag worden als alles klopt. En dus ga je harder werken, langer vasthouden, meer controleren.

Een alledaags voorbeeld: je werkt aan een presentatie en weet diep vanbinnen dat het goed genoeg is. Toch blijf je schuiven, verbeteren, opnieuw beginnen. Niet omdat het moet, maar omdat een oude stem in jou zegt: “Als ik het perfect doe, val ik niet door de mand.” Wie vooral wil voorkomen dat er iets misgaat, draagt vaak een oud verhaal met zich mee. Een verhaal dat fluistert dat falen iets zegt over wie jíj bent. Daardoor wordt negatieve motivatie geen gedrag, maar een identiteit.

Je wilt niet alleen fouten vermijden — je wilt voorkomen dat jóúw waarde ter discussie staat.

Dat levert herkenbare patronen op:

• je blijft langer op werk dan gezond is, omdat je niet wilt dat iemand twijfelt aan je inzet;
• je leest een bericht tien keer na, omdat een klein risico voelt als een groot gevaar;
• je zegt vaker ja dan klopt, uit angst de verbinding te verliezen.

Het kost enorm veel energie om voortdurend te willen bewijzen dat je ‘goed genoeg’ bent.

En precies in alledaagse situaties wordt zichtbaar hoe dat er van binnen uitziet.

Misschien herken je dit ook:

• Je hoort een collega zeggen dat iets "sneller had gekund" en meteen voel je de neiging om jezelf te verdedigen — ook al ging het niet eens over jou.
• Je start drie keer opnieuw aan een bericht omdat één zin niet perfect voelt. om voortdurend te willen bewijzen dat je ‘goed genoeg’ bent. Je houdt je staande, maar niet vrij.

De lichamelijke signalen die laten zien dat je vastzit in vermijding

Het lichaam beweegt altijd in de richting van waarheid. Het laat zien wanneer iets niet klopt, lang voordat jij het woorden geeft. Soms heel subtiel — een adem die stokt, een schouder die trekt, een hartslag die versnelt.

Denk aan dat moment waarop je een appje ziet binnenkomen waarvan je verwacht dat er kritiek in staat. Je schouders trekken omhoog, je adem stokt even, je scherm blijft net iets te lang ongeopend. Zó klein, maar zo veelzeggend. Waar het hoofd twijfelt, is het lichaam altijd eerlijk. Negatieve motivatie laat zich zelden zien als een gedachte — het toont zich als spanning.

Schouders die hoger staan dan je denkt. Een ademhaling die korter wordt zonder dat je het merkt. Een onderbuik die strak voelt. Een gejaagd ritme in rustige momenten. Slecht slapen, onrustig wakker worden.

Dit is het lichaam dat laat weten dat je iets vasthoudt dat eigenlijk aandacht nodig heeft.

Het zijn vaak deze minuscule signalen die laten zien dat er meer speelt dan je denkt.

Kleine signalen die veel zeggen:

• Je stopt met ademen wanneer iemand iets onverwachts vraagt.
• Je voelt een lichte druk op je borst wanneer je ‘ja’ zegt terwijl je ‘nee’ bedoelt. dat je iets vasthoudt dat eigenlijk aandacht nodig heeft.

“Het lichaam vertelt wat het hoofd nog niet wil toegeven.”

Wanneer je die signalen leert herkennen, ontstaat ruimte. Je hoeft niet meteen anders te doen — je hoeft alleen te zien wat er in je leeft.

De paradox van controle: waarom vermijden juist meer spanning geeft

Controle lijkt een oplossing, maar werkt vaak als een sluipende verstrakking. Hoe sterker je probeert te sturen, hoe minder natuurlijk je beweegt. Alsof je jezelf probeert te beschermen door de deur dicht te houden, terwijl je eigenlijk naar buiten wilt.

Een voorbeeld dat veel mensen herkennen: je wilt dat een gesprek met je leidinggevende goed verloopt, dus bereid je je overdreven voor. Je oefent zinnen, herschrijft details, speelt scenario’s af. En precies daardoor ga je gespannen het gesprek in — waardoor het contact onnatuurlijk wordt. Negatieve motivatie lijkt een bescherming, maar werkt vaak als een fuik. Hoe harder je probeert te vermijden dat er iets misgaat, hoe meer spanning je creëert.

• Je wilt geen fouten maken — dus je spant je aan. En juist daardoor handel je minder soepel.
• Je wilt geen conflicten — dus je slikt in. En daardoor ontstaat afstand.
• Je wilt niemand teleurstellen — dus je gaat voorbij aan jezelf. En de verbinding wordt juist dunner.

Hoe harder je vasthoudt, hoe minder ruimte er overblijft.

Het is een stille, maar dwingende dynamiek.

En dit laat zich zien in kleine dagelijkse keuzes, precies daar waar je het niet verwacht.

Een paar micro-situaties:

• Je poetst een tekst perfect glad voordat je een bericht verstuurt — en daarna twijfel je alsnog.
• Je denkt lang na voordat je belt, omdat je bang bent dat je iemand stoort.: de controle die moet beschermen, maakt uiteindelijk het leven smaller.

Waarom niet kiezen je vastzet (en hoe je weer vooruitkomt)

Twijfel voelt soms verstandig, maar vaak is het een vorm van bevriezen. Niet omdat je niet weet wat je wilt — maar omdat je niet durft te vertrouwen op wat je diep vanbinnen allang voelt.

Denk aan het kiezen van een vakantie, een nieuwe baan of zelfs een simpel etentje. Je voelt dat je ergens naartoe wilt, maar elke optie roept twijfel op: “Straks is het verkeerd.” Dus schuif je het vooruit, totdat iemand anders beslist — of het moment voorbij is. Bij negatieve motivatie voelt geen enkele keuze helemaal veilig. Dus wacht je. Wikt. Weegt. Stelt uit. Eerst nog even overdenken. Eerst nog zekerheid willen.

Maar niet kiezen is óók kiezen — alleen kiest het leven dan zonder jou.

Het gevolg is herkenbaar:

• kansen glippen voorbij voordat je het doorhebt;
• vertrouwen wordt kleiner omdat je nooit ervaart dat je iets aankunt;
• het leven wordt nauwer, alsof je steeds een stapje terug moet doen.

Vasthouden aan veiligheid voelt logisch.

Toch merk je het vaak pas in eenvoudige keuzes — kleine momenten waarin spanning het wint van verlangen.

Misschien herken je dit:

• Je blijft zitten in een overleg waar je niets meer bijdraagt, maar je durft niet weg te gaan.
• Je kiest steeds hetzelfde restaurant omdat het veilig voelt, niet omdat het je inspireert.. Maar het kost veel meer dan het oplevert.

Loslaten betekent niet blind kiezen — het betekent luisteren naar wat klopt, zelfs als dat een beetje spannend is.

Ontdek waarom niet kiezen je stiekem vastzet — en hoe één kleine stap je weer in beweging brengt.

Hoe negatieve motivatie je relaties onder druk zet

In contact met anderen wordt spanning vaak het duidelijkst zichtbaar. De gevraagde glimlach, de ingeslikte zin, de ja die eigenlijk nee is — ze laten zien hoe vaak we proberen de ander tevreden te houden terwijl we zelf langzaam verdwijnen.

Een heel herkenbaar voorbeeld: iemand vraagt of je ergens mee kunt helpen. Je agenda zit vol, je hebt eigenlijk geen ruimte, maar je zegt toch ja. Niet omdat je het wilt — maar omdat je bang bent de verbinding te verliezen.

Of dit: je voelt irritatie opkomen thuis, maar je slikt het in om de sfeer niet te verpesten. Later merk je dat je afstand voelt, terwijl je die juist wilde voorkomen. Negatieve motivatie speelt zich niet alleen intern af; het stroomt door je relaties heen. Je wilt geen spanning veroorzaken, geen teleurstelling, geen afstand. Dus je past je aan.

Je zegt ja terwijl je nee voelt. Je houdt je gedachten voor jezelf om de ander niet te belasten. Je neemt verantwoordelijkheid voor emoties die niet van jou zijn.

Maar verbinding die gebouwd is op vermijden, voelt nooit vrij. Ze voelt voorzichtig, ingehouden, breekbaar.

Echte verbinding ontstaat pas wanneer je eerlijk durft te zijn.

En juist in de kleine vormen van contact wordt duidelijk hoe vaak we onszelf beschermen.

Voorbeelden die bijna iedereen kent:

• Je zegt dat het ‘niet uitmaakt’, terwijl het wél uitmaakt.
• Je houdt een grens stilletjes in, uit angst dat de ander je niet meer aardig vindt. wanneer je eerlijk durft te zijn — in mildheid, niet in strijd.

De verschuiving naar positieve motivatie: kiezen vanuit verlangen

Wanneer je je aandacht zachtjes verschuift van vermijden naar verlangen, ontstaat er iets wat niet op wilskracht lijkt. Het voelt meer als ontspannen in de richting die klopt, in plaats van jezelf dwingen om iets te moeten. Wanneer je niet langer leeft vanuit vermijden, maar vanuit verlangen, verschuift iets wezenlijks.

De spanning wordt minder. Je lichaam ontspant. Je keuzes worden helder. Richting ontstaat vanzelf, zonder dat je hoeft te duwen.

“Wanneer je kiest voor wat je werkelijk wilt, wordt het stil vanbinnen.”

Positieve motivatie vraagt niet om perfectie, maar om eerlijkheid: durf ik mijn verlangen serieus te nemen? Durf ik voor iets te gaan dat goed voelt in plaats van iets dat veilig voelt?

Daar begint loslaten.

Verlangen als kompas – ontdek het bevrijdende verschil tussen behoeftes en verlangens.
Lees verder in: Van drang naar inspiratie – het verschil tussen behoeftes en verlangens

Conclusie: Een zachte uitnodiging om anders te kiezen

Misschien is dit zo'n moment waarop je even mag pauzeren. Niet om iets te beslissen, maar om te voelen waar je nu staat. Elk stukje erkenning geeft ruimte. Elke adem die je bewust neemt, maakt iets los wat vastzat.

En precies daar begint vrijheid: in de kleine beweging terug naar jezelf. Misschien hoeft er vandaag niets opgelost te worden. Misschien is het genoeg om te zien hoe vaak je jezelf beschermt tegen iets dat eigenlijk naar je toekomt.

Negatieve motivatie houdt je in een klein gebied van voorspelbare veiligheid. Positieve motivatie opent een bredere weg: een weg waarin je vanuit innerlijke richting beweegt, niet vanuit angst.

Je hoeft niets weg te duwen. Je hoeft alleen te erkennen wat er leeft.

Vrijheid begint niet bij méér doen, maar bij minder vasthouden.  

Begin met loslaten, stap voor stap →

“Laat je niet leiden door wat je wilt vermijden, maar door wat je wilt creëren.”

Ontdek meer...

Ben je geïnspireerd door wijsheden die je richting geven? Ontdek hoe je met deze aanvullende inzichten bewustere keuzes kunt maken en meer vrijheid en balans in je leven kunt creëren:

• De Negatieve Impact van Doordrammen
  Begrijp waarom vasthouden aan je standpunt niet altijd de beste keuze is en hoe flexibiliteit je relaties en welzijn kan verbeteren.
• Beperkingen Loslaten en Vrijheid Vinden
  Ontdek hoe je beperkende overtuigingen kunt doorbreken en meer vrijheid kunt ervaren in je dagelijks leven.

Veelgestelde vragen over negatieve motivatie

Waarom blijf ik steeds handelen vanuit vermijden in plaats van verlangen? Omdat je systeem automatisch kiest voor bescherming; verlangen toont zich pas wanneer spanning eerst wordt gezien.

Hoe laat ik de angst voor fouten los zodat ik vrijer kan kiezen? Door te merken waar je jezelf aanspant en te erkennen dat die spanning uit een oud verhaal komt — niet uit het nu.

Wat kan ik doen als mijn lichaam continu ‘op scherp’ staat? Breng je aandacht naar één lichamelijk signaal en laat het zacht worden; het lichaam ontspant zodra het niet meer gecorrigeerd hoeft te worden.

Waarom voelt kiezen zo zwaar wanneer ik twijfel? Omdat twijfel vaak een vorm van bevriezen is; luisteren naar wat klopt geeft meer richting dan wachten op zekerheid.

Hoe herken ik het verschil tussen een behoefte uit angst en een verlangen dat klopt?
Een behoefte voelt als drang en contractie, een verlangen als ruimte en rust — zelfs als je nog niet weet hoe.

Wekelijks een helder moment van rust en richting

Ontvang wekelijks inspiratie over loslaten, innerlijke vrijheid en persoonlijke groei — rustig, zuiver en rechtstreeks in je mailbox. Afmelden kan op elk moment

Groet,

Gerrit