De Les van The Railway Man: Wanneer Oude Pijn Je Lichaam Stuurt — en Hoe Loslaten Je Vrij Maakt

Loslaten en vergeven vraagt niet om vergeten, maar om het doorzien van wat je al die tijd hebt vastgehouden — in je lichaam, gedachten en relaties. Wanneer je herkent wat nog vasthoudt, ontstaat er ruimte om vrijer te bewegen. Vergeving opent geen deuren naar het verleden, maar naar jezelf.

Drie vragen om even bij stil te staan 

• Wat merk je in je lichaam wanneer een oud verhaal opnieuw wordt aangeraakt? → Vaak een automatische spanning die laat zien waar iets nog vasthoudt. 
• Welke gedachte laat jou geloven dat je het verleden moet blijven dragen? → Meestal een oud beschermingsmechanisme dat nu niet meer nodig is.
• Welke kleine keuze kun je vandaag maken die je richting vrijheid laat bewegen? → Een zachte stap, hoe klein ook, verandert je hele beweging.

Het gevecht met het verleden: loslaten of vasthouden

De verborgen loyaliteit aan het oude verhaal

Soms houden we pijn vast omdat het voelt alsof we daarmee het verleden eren. Alsof loslaten betekent dat het er nooit toe heeft gedaan. Maar juist die stille loyaliteit kan ons gevangen houden. Het maakt dat we blijven leven vanuit wat ooit gebeurde, in plaats van vanuit wie we vandaag zijn.

Soms voelt blijven lijden als trouw blijven aan waar je vandaan komt.

Wanneer je dit ziet, verschuift er iets. Het verleden hoeft niet weg — maar het hoeft je ook niet meer te dragen.

Hoe het verleden zich vastzet in je lichaam (en waarom het blijft meespelen)

Vaak zet het verleden zich niet alleen vast in gedachten, maar vooral in het lichaam. In de manier waarop je adem stokt, je schouders aanspannen of je systeem alert blijft, zelfs wanneer er geen enkele dreiging is. Het lichaam draagt zijn eigen herinneringen — vaak subtieler en eerlijker dan woorden.

Waarom we blijven herhalen wat pijn deed (en hoe loslaten begint)

Wat ooit bescherming was, wordt later vaak gewoonte — en die gewoonte voelt als waarheid. Ons brein kiest het bekende, het lichaam kiest het veilige, het zenuwstelsel kiest wat ooit nodig was om te overleven. Daarom reageren we soms alsof het verleden nog steeds gebeurt.

Wat je ooit redde, kan je later gevangen houden.

Onlangs zag ik The Railway Man, een film die nog lang na blijft klinken. Niet door de dramatiek of de geschiedenis, maar door iets veel subtielers: hoe het verleden zich vast kan zetten in ons lichaam en ons leven blijft sturen, zelfs als de gebeurtenissen al lang voorbij zijn.

Het waargebeurde verhaal van Eric Lomax laat zien hoe oude pijn zich kan nestelen in ons systeem. Hoe je kunt blijven vasthouden aan herinneringen die ooit te groot waren om te dragen. Hoe je, zonder dat je het doorhebt, blijft reageren vanuit dat oude stuk – alsof het heden telkens opnieuw gekleurd moet worden door wat toen is gebeurd.

We herkennen het vaker dan we toegeven. Soms reageert het lichaam sneller dan het bewustzijn — een korte ademhaling, verkrampte schouders, een maag die zich samenknijpt. Het lichaam vertelt vaak eerder dat er iets geraakt is, nog voordat je het zelf kunt benoemen. Zonder woorden vertelt het lichaam dat iets oud nog meespeelt. Een blik, een toon, een situatie… en ineens lijkt het alsof je terug in de tijd wordt getrokken, terwijl je lijf aanspant alsof het zich moet verdedigen.

Soms herhalen we het verleden, niet omdat we dat willen, maar omdat het nog in ons leeft.

Voorbeeld: Een man die jarenlang een conflict had met zijn broer, merkt dat zijn achterdocht in nieuwe relaties niets met het nu te maken heeft. Het is het oude verhaal dat nog steeds fluistert. Pas wanneer hij dit ziet, ontstaat er ruimte: het vertrouwen hoeft niet langer gevangen te zitten in wat ooit gebeurde.

Voorbeeld (werk): Een collega geeft je een rustige, oprechte feedback. Maar jouw lichaam leest het alsof je wordt aangevallen. Niet omdat het nu onveilig is, maar omdat oude ervaringen nog meeluisteren.

💡 Welke wonden uit jouw verleden kleuren soms nog het leven van vandaag?

De keuze voor heling: wat er verandert wanneer je loslaat

De paradox van controle en machteloosheid

Veel mensen houden het verleden stevig vast omdat het voelt alsof ze daarmee controle houden. Maar hoe strakker je grip probeert te houden, hoe sterker het verleden jou vasthoudt.

Hoe meer je controle zoekt, hoe minder vrij je je voelt.

Wanneer vasthouden voelt als bescherming

Veel mensen geloven dat vasthouden aan boosheid, verdriet of rechtvaardigheid hen beschermt. Alsof het loslaten daarvan betekent dat je opnieuw gekwetst kunt worden. Maar vaak is het omgekeerde waar: het vasthouden kost meer energie dan we denken. Het lichaam spant zich, de adem stokt, het hart blijft op scherp.

Vasthouden lijkt soms bescherming, maar het is vaak een stille herhaling van pijn.

De ommekeer in Lomax’ leven komt wanneer hij besluit te stoppen met vluchten. Wanneer hij voelt dat het vasthouden aan pijn hem niet beschermt, maar juist belemmert om echt aanwezig te zijn. De keuze om het verleden onder ogen te zien – om te voelen wat vastzat – opent de deur naar heling.

Loslaten begint bijna altijd met erkennen dat er iets knelt. Je kunt het verleden honderd keer begrijpen, analyseren en uitleggen, maar pas wanneer je het in je lichaam voelt verzachten, verandert er werkelijk iets. Er is iets wat gezien wil worden. Dat vraagt moed: niet om groot te doen, maar om stil te durven worden.

En precies daar wordt het stil.

Want het is vaak niet het verleden zelf dat pijn doet, maar het blijven vechten ertegen.

Voorbeeld: Veel mensen dragen een oud gevoel van afwijzing of tekort mee, soms al sinds de jeugd. Het zit diep, maar het stuurt onbewust keuzes, relaties en zelfbeeld. Wanneer je stil durft te staan en durft te voelen waar je al die jaren omheen hebt geleefd, ontstaat ruimte voor herstel. Niet als theorie, maar als ervaring.

💡 Welke pijn draag jij misschien al jaren met je mee, zonder het echt aan te kijken?

Vergeving en vriendschap: de bevrijding van loslaten

Vergeven zonder jezelf weg te geven

Vergeving wordt soms verward met verzoening of teruggaan naar hoe het was. Maar vergeving gaat niet over de ander. Het gaat over de greep die het verhaal op jou heeft. Je kunt vergeven én tegelijkertijd heldere grenzen hebben.

Je kunt vergeven én kiezen wie je dichtbij laat.

Wat The Railway Man bijzonder maakt, is niet alleen zijn heling, maar ook de bijna onvoorstelbare stap die daarop volgt: vergeving. Niet als gebaar naar de ander, maar als bevrijding voor zichzelf.

Vergeving verandert niets aan wat er is gebeurd. Het wordt pas veilig wanneer je jezelf niet meer verlaat. Het wist het verleden niet uit. Maar het verandert wel de manier waarop het in je aanwezig is.

Vergeving is niet goedkeuren; het is weigeren om nog langer vanuit bitterheid te leven.

Voorbeeld: Iemand die jarenlang geen contact had met een ouder, besluit niet om het verleden schoon te poetsen, maar om het anders vast te houden. Niet langer vanuit verwijt, maar vanuit begrip. Dat opent de mogelijkheid tot gesprek — zonder garanties, maar met vrijheid.

💡 Wat zou er voor jou mogelijk worden als je jezelf toestaat te vergeven, niet voor de ander, maar voor jezelf?

Lees in Vergeving: Brug naar Vrijheid — een blog die laat zien hoe vergeving niet gaat over goedkeuren, maar over innerlijke bevrijding en terugkeren naar rust en verbinding. 

De les van The Railway Man: kiezen voor vrijheid

De film herinnert ons aan iets eenvoudigs en tegelijk wezenlijks: we hebben geen controle over wat er is gebeurd, maar we hebben wel een keuze in hoe we vandaag verder bewegen.

We kunnen blijven herhalen wat ooit pijn deed, of we kunnen bewust kiezen om het verleden zijn plek te geven. Loslaten betekent niet vergeten. Het betekent dat het verleden niet langer bepaalt wie je nu bent.

Voorbeeld: Een vrouw die bij elke vorm van kritiek dichtklapt, ontdekt dat haar reactie niet over het moment zelf gaat. Het is een echo van vroeger. Wanneer ze dit ziet, blijft ze deze keer aanwezig, ademt ze, en kiest ze bewust om open te blijven. Een klein moment, maar met grote impact.

En zo verschuift het — van binnenuit.

💡 In welk gebied van jouw leven is het tijd om het verleden los te laten, zodat je vrijer vooruit kunt bewegen?

Lees ook: Jezelf Vrijmaken door Vergeving — het verhaal van twee krijgsgevangenen dat laat zien hoe vasthouden je gevangen houdt en hoe vergeving je vrij maakt.

Conclusie: bevrijd van het verleden door loslaten en vergeven

The Railway Man laat zien dat vrijheid niet ontstaat door te vergeten, maar door te erkennen. Door zacht te worden waar je hard bent geworden. Door los te laten waar je te lang hebt vastgehouden.

Wat geweest is, blijft bestaan in je herinnering. Maar het hoeft niet meer aan het stuur te zitten.

Voorbeeld: Iemand die jarenlang zijn dromen uitstelde uit angst om opnieuw te falen, besluit na veel innerlijke beweging toch zijn passie weer op te pakken. Niet om iets recht te zetten, maar om zichzelf toe te staan te leven vanuit verlangen in plaats van bescherming. Een kleine stap, maar een wezenlijke.

💡 Welke eerste stap kun jij vandaag zetten om jezelf los te maken van het verhaal dat je niet meer dient?

Vrijheid begint niet bij méér doen, maar bij minder vasthouden.  

Begin met loslaten, stap voor stap →

Vrijheid begint wanneer jij bepaalt hoe jouw verhaal verdergaat.

Ontdek meer...

Hier zijn enkele andere artikelen die je verder kunnen helpen op je reis naar vergeving en persoonlijke vrijheid:

• Jezelf Vergeven: De Weg naar Innerlijke Rust
  Leer hoe het bevrijdende proces van zelfvergeving jou kan helpen om je eigen innerlijke rust te vinden.
• Vrijheid door Vergeving: Wat Houdt Je Tegen?
  Ontdek de diepgaande voordelen van vergeving en hoe het je kan helpen om innerlijke vrijheid te vinden.
• Zelfcompassie volgens Kristin Neff: Een Pad naar Zelfacceptatie
  Kom meer te weten over het belang van zelfcompassie en hoe je dit kunt integreren in je dagelijks leven.

Veelgestelde vragen over loslaten, vasthouden en vergeving

Hoe laat ik oude pijn los die zich steeds opnieuw aandient? Door te erkennen dat het niet het verleden zelf is dat terugkomt, maar de lichamelijke reactie erop. Wanneer je dát ziet, ontstaat ruimte om zachter te worden.

Waarom blijf ik reageren alsof ik nog in het verleden leef? Omdat je zenuwstelsel kiest voor wat ooit veilig was. Bewustwording verzacht deze automatische patronen en laat je opnieuw kiezen.

Wat kan ik doen als vergeven voelt alsof ik mezelf verlies? Vergeving gaat niet over toegeven, maar over jezelf niet langer verlaten. Je kunt vergeven én heldere grenzen houden.

Hoe herken ik het verschil tussen pijn en vasthouden? Pijn wil gevoeld worden; vasthouden is herhalen. Wanneer je stopt met vechten, wordt dat onderscheid vanzelf duidelijk.

Waarom voelt loslaten soms zo eng, zelfs als ik eraan vastloop? Omdat vasthouden vertrouwd voelt, ook wanneer het pijn doet. Loslaten vraagt moed om iets nieuws binnen te laten: rust, ruimte en vrijheid.

Wekelijks een helder moment van rust en richting

Ontvang wekelijks inspiratie over loslaten, innerlijke vrijheid en persoonlijke groei — rustig, zuiver en rechtstreeks in je mailbox. Afmelden kan op elk moment

Groet,

Gerrit